» :: مجموعه قوانین زرتشت
«وندیداد» یکی از بخش های پسین «اوستای نو» است که برخی از پژوهشگران آن
را به سمت کلی سوا و متمایز از دیگر بخش ها و نمایند آیین ها و دادگذاری های
مغان باختری یا اسم می دانند. از این بخش – به جز فرگرد دوم آن (داستان
جم) – تاکنون ترجمه ی پارسی رسایی که، هم از بابت لسان و هم از نظر یادداشت
ها و ایضاح ها و ادراک و دریافت دشواری های فراوان متن، امروزی و علمی باشد و
بتواند پرسش های خوانندۀ پژوهندۀ کنونی را پاسخ گوید، منتشر نیافته است.
از این رو، ترجمۀ این بخش را ایضاً در کنار دیگر بهر ها برعهده گرفت و اینک
گزارش کامل همۀ فرگردهای بیست و دوگانۀ آن را در این آلبوم عرضه می دارد
تا خواننده و پژوهندۀ میراث فرهنگی و فکری ایرانیان باستان فرصت خواندن و
امعان همۀ بخش ها را در پهلو هم داشته باشد. نام این بخش از نامۀ کهن دینی
ایرانیان، یعنی «وندیداد»، چهره تحریف شده و غلط مشهوری است از چهره اصلی
اوستایی آن «وی دئودات». این نام ترکیبی سه جزء دارد : پاره نخست آن «وی»
پیشوندی است که بر سر بسیاری از نام ها الا ریشۀ فعل های اوستایی آمده و
معنی دوری و جدایی بدان ها باده دهد و در ایرانی به صورت «گـُ -» در بسیاری از
واژه ها، از جمله باب «گریختن» و «گسستن» باقی اسم است. جزء دوم آن
«دَئوَ» همان است که در پارسی به صورت «دیو» و بدنبال آن در لاتین بصورت
Devil به تنهایی یا در ترکیب هایی چند چشم باده شود. جزء سوم آن «داتَ» به
مفهوم «سامان» و «نظم» و «قانون» است که باب پارسی امروز به صورت «داد» و
ترکیب های ثانیه را از همین اصل داریم. بنابراین، «وی دئودات» بر روی هم به سمت
معنی «داد دوردارندۀ دیو» یا به تعبیر گسترده تر، «داد دیوستیز» است. بنابر
نوشته های دینی زرتشتیان، این بخش از اوستای نو، نوزدهمین «نَسک» از پرهیزگاری
های بیست و یک گانۀ اوستای اوقات ساسانیان حیات و با شش نسک گم شدۀ دیگر،
«نسک های داتیک» را ایجاد می انصاف که موضوع آن ها «دانش و داد و کار جهانی»
حیات و – گذشته از گاهان – تنها نسکی از اوستاست که به سمت همان صورت کهن بر جا
مانده است.